در حالی که ناسا از پرتاب موفقیت‌آمیز مریخ‌نورد پشتکار توسط موشک اطلس ۵ خوشحال بود، پس از قرارگیری در مسیر، فضاپیما برای ساعتی به خواب رفت و در حالت امن (Safe Mode) قرار گرفت. موضوعی که در ابتدا موجب نگرانی شد اما بررسی‌ها چیز دیگری نشان داد.
مریخ‌نورد پشتکار (Preseverance) کم‌تر از یک روز گذشته عازم سیاره‌ی سرخ شد. سفری که گام نخست آن با موفقیت انجام گرفت و از این پس چالش‌های تازه‌ای را پیش رو دارد.
مت والاس، معاون پروژه‌ی مارس ۲۰۲۰، هنگام توضیح درباره‌ی پشتکار، همان ابتدای سخنان خود، آخرین خبر را اعلام کرد و گفت: «تیم کنترل مأموریت پشتکار، اکنون تله‌متری (اطلاعات دقیق فضاپیما) را از آن دریافت کرده و قادر به فرستادن فرمان نیز هست. این تیم مستقر در آزمایشگاه پیشرانش جت (JPL) تأیید کرده که فضاپیما سالم و در راه مریخ است.»
او درباره‌ی دو مشکلی که برای مریخ‌نورد پشتکار در طول عملیات پرتاب ایجاد شد، توضیحات دقیق‌تری نیز ارائه کرد. به گفته‌ی او نخستین مشکل، بلافاصله پس از پرتاب رخ داد. به دلیل نزدیکی فضاپیما با زمین، ظرفیت گیرنده‌های شبکه‌ی اعماق فضای ناسا پر شد. این یک مشکل شناخته‌شده است که در مأموریت‌های دیگر نیز تجربه شده است، از جمله در مأموریت کنجکاوی که در سال ۲۰۱۱ انجام شد.
تیم پشتکار از طریق استراتژی‌های کاهنده که شامل تنظیم دوباره‌ی گیرنده‌ها و نشانه‌روی آنتن به فاصله‌ی بسیار کمی از فضاپیماست، توانستند شدت سیگنال‌ها را به محدوده‌ی قابل قبولی برسانند. والاس درباره‌ی وضعیت کنونی دریافت سیگنال‌ها گفت: «در حال حاضر روی جهت دقیق دریافت اطلاعات قفل شده‌ایم.»
پرتاب مریخ‌نورد پشتکار در مأموریت مارس ۲۰۲۰ | عکس: NASA
دیگر مشکلی که ایجاد شد نیز هرچند در ابتدا جدی به نظر می‌رسید اما زودگذر بود. این مشکل به دما در مریخ‌نورد پشتکار مربوط می‌شد. برای این مأموریت از یک چرخه‌ی فرئون مایع استفاده شده تا در حین سفر، دما از مرکز فضاپیما به رادیاتورها (دماتاب‌ها) برسد که در معرض فضای بیرونی قرار دارند. اختلاف دمای بین ورودی گرم به رادیاتورها و خروجی سرد از آن پایش می‌شود. زمانی که فضاپیما به سایه‌ی زمین وارد شد، خورشید توسط زمین و به طور موقت از دید فضاپیما خارج شد و با قرارگیری پشتکار در سایه، دمای خروجی کاهش یافت.
معاون پروژه‌ی مارس ۲۰۲۰ در این باره افزود: «این باعث شد که اختلاف دما بین ورودی گرم و خروجی سرد افزایش یابد، و این اختلاف گذرا، هشدار را فعال کرد که موجب رفتن فضاپیما به حالت Standby (آماده‌به‌کار) شد که با عنوان Safe Mode (حالت امن) شناخته می‌شود.»
او ضمن تأکید بر اینکه محاسبات همیشه دقیق نیست، گفت: «در مدل‌سازی‌های تیم کنترل این مورد پیش‌بینی شده است که هنگام خورشیدگرفتگی از دید فضاپیما – قرارگیری فضاپیما در سایه‌ی زمین – چنین چیزی می‌تواند رخ دهد اما پیش از پرتاب نتوانستیم این محیط دقیق را برای آزمایش ایجاد کنیم. در این زمینه از مأموریت کنجکاوی نیز اطلاعاتی نداشتیم زیرا در مسیر آن هیچ خورشیدگرفتگی انجام نشد.»
بازه‌ی اختلاف دمایی – بین ورودی و خروجی رادیاتورها – برای رفتن به حالت امن، محافظه‌کارانه تعیین شده است. زیرا رفتن به حالت امن نسبت به اینکه یکی از بخش‌های ضروری فضاپیما از دست برود، بسیار بهتر است. مت والاس با این جمله به نگرانی‌ها از رفتن به حالت امن پاسخ داد: «حالت امن یک حالت پایدار و قابل قبول برای فضاپیماست و فعال شدن آن در هنگام سفر مارس ۲۰۲۰ مشکلی برای مأموریت ایجاد نمی‌کند.»
او اشاره کرد: «با دانستن این روند و علل این مسأله ما در حال انجام عملیات لازم برای انتقال فضاپیما از حالت امن به حالت عادی سفر هستیم.»
گفتنی است در حالت امن همه‌ی سیستم‌های ضروری فضاپیما تا زمان دریافت فرمان جدید خاموش می‌شوند. با گذشت چندین ساعت از قرار داشتن فضاپیما در این حالت، حدود ساعت ۱۱:۳۰ منطقه‌ی زمانی شرقی (۲۰:۰۰ به وقت تهران) مأموریت از حالت امن خارج شد و در وضعیت کروز به سمت مریخ قرار گرفت.
منبع: NASA, Space
