درحالی‌که وزیر صمت خبر از عرضه خودروهای وارداتی در آینده نزدیک به متقاضیان داده است، بازار خودرو خوش‌باورانه در روند نزولی مسیر خود را ادامه می‌دهد. از آن‌جایی که کارشناسان این حوزه معتقدند پاشنه آشیل واردات خودرو ارز است، باید ابتدا به شیوه‌های اختصاص و تامین ارز برای واردات خودرو پرداخته شود. زیرا اگر واردات خودرو حتی در تعداد محدود تا پایان این فصل اتفاق نیفتد، در شش‌ماهه دوم سال، این فنر قیمتی که فعلا آن را به زحمت جمع کرده‌اند، درخواهد رفت.
داریوش بدیعی‌ثابت، فعال و کارشناس صنعت و تجارت در گفت‌وگو با «دنیای‌خودرو» گفت: «طرحی که برای واردات خودرو از ابتدا نوشته شده بود، موانع متعدد محسوس و نامحسوسی بر سر راه خود داشت. البته فضاسازی رسانه‌ها و یک‌سری فراخوان‌ها در فضای مجازی توانست جریان‌سازی کند و اعتماد مصرف‌کنندگان را درخصوص بلوکه‌شدن پول‌هایشان برای واردات جذب کند.»
وی درخصوص آفات حضور سرمایه‌های خرد در بازار خودرو افزود: «به دلیل ضعف مدیریتی و خبردرمانی‌هایی که در نهایت خود به معضلی برای دولت بدل شد، بخش قابل توجهی از مصرف‌کنندگان خودرو طی این سال‌ها به سرمایه‌گذار تبدیل شده‌اند و از ابتدا سال جاری تا به حال که بازار خودرو با کاهش و ریزش مواجه بوده است، یک تعدادی از بازار خارج شده‌اند، چون نمی‌توانند نوسان‌گیری گذشته را داشته باشند. این افراد فعال بازار خودرو نیستند. این‌ها صرفا مردمی هستند که به اجبار بخشی از سرمایه‌شان را برای این که ارزشش را از دست ندهد، وارد بازار خودرو کرده‌اند.»
وزیر صنعت معدن و تجارت اعلام کرده است که همه خودروهای وارداتی ثبت نامی تا چند ماه آینده به متقاضیان تحویل داده می‌شود. عرضه محصولات خودروسازان خارجی چه دستاوردهایی را در بازار خودرو به دنبال خواهد داشت؟
متاسفانه درخصوص واردات خودرو طی چند سال گذشته تنها اتفاقی که تابه‌حال رخ داده، حلوا حلوا کردن اخبار آن بوده است و با این کار هم دهان کسی شیرین نمی‌شود. نمونه مشابه آن در سال‌های گذشته، برجام بود که در زمان‌های مختلف درباره آن صحبت می‌شد و از یک جایی به بعد بازار سرمایه و مردم عکس‌العمل‌شان را نسبت‌به اخبار برجام از دست دادند و اصطلاحا می‌گفتند دولت مشغول به خبردرمانی شده و الان هم برای اخبار واردات همین اتفاق افتاده است.
برخی کارشناسان معتقدند عرضه محدود و قطره‌چکانی محصولات خودروسازان تاثیرات مورد انتظار دولت را در بازار خودرو به وجود نخواهد آورد. به نظر شما آیا عرضه همین تعداد محدود محصولات رسیده به گمرک، می‌تواند تاثیرات شگرفی در بازار داشته باشد؟
با توجه به کمبود ارز و عدم دسترسی سریع به منابع مالی برون‌مرزی، سیاست بر این است که واردات خودرو محدود باشد و عملا واردات ۱۰۰هزار دستگاه تا پایان سال محال است اما؛ هم با توجه به انتقاداتی که مردم دارند و هم در راستای آرام کردن جو بازار، واردات انجام خواهد شد. با سیاستگزاری‌های کلانی که در بخش صنعت در حال رخ دادن است، سبد قابل‌توجه واردات به خودروهای چینی اختصاص داده خواهد شد و بخش بعدی با توجه به صحبت‌های وزیر صمت به خودروهای برقی و یک مقدار محدود هم در انتها به خودروهای وارداتی آسیایی و اروپایی می‌رسد.
شرکت‌های نمایندگی رسمی طی پنج سال گذشته بارها اعلام داشتند دولت واردات خودرو را مشروط به استفاده از اعتبارات بین‌المللی و ارز بدون منشأ داخلی آزاد کند. به نظر شما آیا این پیشنهاد می‌توانست تنش در بازار خودرو را کنترل کند و نگذارد نرخ محصولات خودرویی تجربه فعلی داشته باشند؟
همان‌طور که بارها مطرح شده دلیل دولت، خصومت با عده یا گروه فعال در این زمینه نبوده و نیست. اما آزادسازی واردات خودرو به دلیل نبود زیرساخت‌های لازم برای نظارت به عملکرد همه واردکنندگان؛ تنش ارزی به وجود می‌آورد. برخی مدعی هستند مردم ۶۰ تا ۱۰۰میلیارد دلار ارز در خانه دارند و می‌توانند خودشان خودرو وارد کنند. درحالی‌که برآوردهای واقعی‌تر حکایت وجود ۱۶ میلیارد دلار ارز در دست مردم دارد. اما حتی اگر ادعای ۶۰ تا ۱۰۰ میلیارد دلار هم درست باشد، خروج ارز از خانه‌ها و تزریق آن به خارج از کشور می‌تواند بازار را با تنش و افزایش قیمت مواجه کند. بنابراین واردات خودرو با ارز موجود در خانه‌ها شدنی نیست.
مسئولان دولتی و کارشناسان وزارت صمت معتقدند زمینه واردات محصولات مورد نیاز بازار را با اجرای طرح واردات خودروهای نو و دست دوم ایجاد کرده‌اند. به نظر شما آیا این ظرفیت در کشور وجود دارد؟
به عقیده من، تا پایان سال امکان واردات ۱۰۰هزار دستگاه خودرو هم وجود ندارد. حتی اگر این اتفاق در رویایی‌ترین حالت به وقوع بپیوندد، با توجه به تشنگی بازار، مثل دانه برف در مقابل آفتاب، آب خواهد بود. البته قطعا به دلیل تورم زیاد و شرایط سخت اقتصادی این محصولات نسبت‌به قبل، مشتری و مصرف‌کننده گسترده نخواهند داشت، اما قشر مرفه و گاه طبقه متوسط روبه‌بالا آن‌ها جذب خواهند کرد. تنها چیزی که مشخص است؛ این واردات دیگر مانند وارداتی که چند سال قبل انجام می‌شد و حالت مشخصی داشت، نخواهد بود.
هدایت ارزهای خانگی به سمت بازار خودرو از نظر برخی کارشناسان تنها راهکار باقی مانده است. نظر شما در این خصوص چیست؟
تشدید فشارهای ارزی بر اقتصاد کشور موجب شده است تا اولویت تخصیص ارز با اقلام حیاتی مانند دارو و مایحتاج ضروری باشد. اگر مقاومتی صورت می‌گیرد که هر فرد با سرمایه خود خودرو وارد نکند، می‌تواند به این موضوع برگردد که بانک مرکزی بازار ارز را به‌صورت دستوری نگه داشته است و بازار خودرو را هم شورای رقابت و وزارت صمت با خبردرمانی کنترل کرده‌اند.
اما خروج ارز مردم از خانه‌ها باعث برهم‌ریختگی این بازارها می‌شود. بنابراین به نظرم نگاه سیاستگزار، کنترل بیشتر روی بازار برای جلوگیری از خروج ارز است.
تا منبع ارزی برای واردات خودرو مشخص نشود، هیچ اتفاق مثبتی برای بازار رخ نخواهد داد. اما اگر واردات خودرو حتی در تعداد محدود تا پایان تابستان محقق نشود، در شش‌ماهه دوم سال این فنر قیمتی که فعلا آن را جمع کرده‌اند، درخواهد رفت.
