اخترشناسان با استفاده از تلسکوپ بسیار بزرگ (VLT) رصدخانه جنوبی اروپا (ESO) متوجه شدند یک ستاره پرجرم و ناپایدار در یک کهکشان کوتوله ناپدید شده است.
این ستاره پرجرم و رمزآلود که در کهکشان کوتوله Kinman قرار دارد به مدت یک دهه و بین سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۱ زیر نظر دانشمندان بود. رصدها نشان می‌داد که این ستاره آخرین مراحل زندگی‌اش را می‌گذراند.
در سال ۲۰۱۹ گروهی از پژوهشگران که قصد مطالعه آخرین مراحل زندگی ستاره‌ها را داشتند این ستاره را به عنوان یکی از سوژه‌ها در نظر گرفتند. اما در تصاویر تلسکوپ بسیار بزرگ از کهکشان کوتوله Kinman خبری از این ستاره نبود.
این کهکشان کوتوله ۷۵ میلیون سال نوری از ما فاصله دارد. فاصله این کهکشان از ما به اندازه‌ای است که امکان تفکیک ستاره‌های آن وجود ندارد. با این حال اخترشناسان می‌توانند نشانه‌هایی از ستاره‌های این کهکشان را ثبت کنند. بین سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۱ شواهدی مبنی بر وجود یک ستاره متغیر آبی درخشان در این کهکشان مشاهده شد. ستاره‌ای که ۲/۵ میلیون برابر از خورشید پرنورتر بود.
تصویر تلسکوپ فضایی هابل از کهکشان کوتوله Kinman.Credit: NASA, ESA/Hubble, J. Andrews (U. Arizona)
این دسته از ستاره‌ها شرایط ناپایداری دارند و درخشش و طیف آن‌ها گاهی تغییر زیادی می‌کند. اما با وجود این تغییرات هم تشخیص این ستاره‌ها برای اخترشناسان ممکن است. اما در رصدهای سال ۲۰۱۹ هیچ نشانه‌ای از این ستاره مشاهده نشد. هنوز مشخص نیست چه اتفاقی برای این ستاره افتاده است. به گفته Andrew Allan، سرپرست این پژوهش، «این بسیار غیرعادی است که چنین ستاره پرجرمی بدون ایجاد یک انفجار ابرنواختری پرنور ناپدید شود».
این گروه از پژوهشگران دو بار و با استفاده از دو ابزار مختلف تلسکوپ بسیار بزرگ تلاش کردند تا این ستاره را رصد کنند. اما موفق به ثبت آن نشدند.
در مرحله بعد پژوهشگران داده‌های قدیمی را بار دیگر بررسی کردند. با بررسی این داده‌ها مشخص شد که این ستاره دوره‌ای از فوران‌های شدید را پشت سر گذاشته که احتمالا پس از سال ۲۰۱۱ به پایان رسیده است. اتفاقی که روندی معمول در ستاره‌های متغیر آبی درخشان است.
اما ناپدید شدن این ستاره بدون وقوع یک انفجار ابرنواختری سوال مهمی است که تا به این جا دو توضیح احتمالی برای آن ارائه شده است. در یک فرضیه اخترشناسان این احتمال را مطرح کردند که فوران‌های این ستاره باعث کاهش درخشش آن شده است. علاوه بر این احتمال وجود غبار در اطراف ستاره و کاهش بیشتر نور آن نیز وجود دارد.
احتمال دیگر این است که این ستاره بدون وقوع یک انفجار ابرنواختری به سیاهچاله تبدیل شده باشد. اگر چنین باشد اخترشناسان با رویدادی نادر مواجه هستند. بر اساس اطلاعات فعلی ما از چگونگی مرگ ستاره‌های پرجرم زندگی بیشتر این ستاره‌ها با انفجار ابرنواختری به پایان می‌رسد.
برای مشخص شدن سرنوشت این ستاره اخترشناسان به داده‌های رصدی بیشتری نیاز دارند. تلسکوپ فوق‌العاده بزرگ (ELT) رصدخانه جنوبی اروپا (ESO) که در اواسط دهه ۲۰۲۰ افتتاح خواهد شد توانایی تفکیک ستاره‌ها در کهکشان‌های دوردستی مثل Kinman را خواهد داشت و می‌تواند در حل چنین مسائلی به دانشمندان کمک کند.
عکس کاور: طرحی گرافیکی از ستاره پرجرمی که در کهکشان Kinman ناپدید شده است.
Credit: ESO/L. Calçada
