فیلم‌های علمی-تخیلی در طول تاریخ سینما همیشه وجود داشته‌اند. ولی با ظهور قرن بیست و یکم و از سال ۲۰۰۰ به بعد، تعداد آنها به شکل قابل توجهی افزایش یافته است. دلیل اصلی مسلما افزایش امکانات فیلم‌سازی و پیشرفته شدن جلوه‌های ویژه‌ی صنعت سینما است. شاید همین امکانات پیشرفته‌‌تر باعث شده که در همین یکی دو دهه اخیر این همه فیلم علمی-تخیلی مختلف ساخته شود که داستان‌شان مشخصا در فضا می‌گذرد. در این مطلب نگاهی می‌اندازیم به بهترین فیلم‌های فضایی قرن ۲۱ با تأکید دوباره بر اینکه تنها آثاری انتخاب شده‌اند که داستان‌شان در فضا رخ می‌دهد.
۱۰. سرنتی (Serenity)
کارگردان: جاس ویدون
بازیگران: ناتان فیلیون، آلن تودویک، چویتل اجیوفور، آدام بالدوین
سال: ۲۰۰۵
فیلم در اصل دنباله‌ای است بر سریال کوتاه «فایرفلای» که خود ویدون در سال ۲۰۰۲ برای شبکه فاکس ساخت. همان بازیگران سریال هم در آن بازی می‌کنند. «سرنتی» داستان سرنشینان سفینه‌ای به همین نام است بعد از نبردی سهمگین با موجودات فضایی که با شکست زمینیان همراه بوده است. آنها مشغول انجام کارهای همیشگی خود همچون قاچاق و حمل بارهای مختلف هستند که غریبه‌ای با یک راز خطرناک مسافرشان می‌شود.
برخلاف سریال که نیمه‌کاره به پایان رسید و هوادارن خود را ناامید کرد، «سرنتی» هم داستان خوبی را پیش می‌برد و هم با یک پایان خوب آن را به انتها می‌رساند. همچون دیگر آثار ویدون، فیلم پر از لحظات سرگرم کننده است و اگر پایه باشید، میتوانید لایه‌های عمیق‌تری هم در آن کشف کنید.
۹. پیشتازان فضا (Star Trek)
کارگردان: جی. جی. آبرامز
بازیگران: کریس پاین، زکری کینتو، آنتون یلچین، جیمی بنت
سال: ۲۰۰۹
اینکه چرا اینقدر دیر به ذهن هالیوود رسید که دنباله‌ی تازه‌ای برای چنین مجموعه محبوبی بسازد، از عجایب است. ولی خوشبختانه در سال ۲۰۰۹ بالاخره این رویا محقق شد. جی. جی. آبرامز بعد از سریال «گمشدگان» برای خودش اسپیلبرگی شده بود و تمام پروژه‌های مهم را به او می‌سپردند. او هم همین «پیشتازان فضا» را کارگردانی کرد و هم چند سال کارگردانی اثر عظیمی همچون قسمت تازه «جنگ ستارگان» را به عهده گرفت. نمیدانیم این را باید پای خوش‌شانسی‌اش بگذاریم یا نبوغش!
«پیشتازان فضا» ۲۰۰۹ داستانی پیش از نخستین سفر فضایی سفینه انترپرایز روایت میکند و داستان نخستین آشنایی کاپیتان کرک و اسپاک است.
فیلم به شکلی زیرکانه سعی میکند هم طرفداران قدیمی این مجموعه را راضی نگه دارد و هم داستانی قابل فهم و متقاعد کننده برای فیلم‌بین‌های نسل جدید روایت کند. فیلم هم فروش خوبی داشت و هم نظر منتقدان را جلب کرد و دو دنباله دیگر برای آن ساخته شد.
۸. آفتاب (Sunshine)
کارگردان: دنی بویل
بازیگران: کیلین مورفی، کریس ایوانز، رز بیرن، میشل یئو
سال: ۲۰۰۷
گرمای خورشید به طور نگران کننده‌ای کم شده است و سیاره‌ی زمین در خطر نابودی قرار دارد. هفت فضانورد سوار سفینه‌ای به نام ایکاروس ۲ می‌شوند و به سمت خورشید حرکت می‌کنند. هدف آنها این است که با کمک کلاهک‌های هسته‌ای سفینه خود، فعل و انفعالات خورشید را افزایش دهند تا دوباره به حالت قبلی خود برگردد.
چنین داستان جذابی وقتی زیردست کارگردان چیره‌دستی چون دنی بویل قرار بگیرد، قطعا یک اثر معمولی نخواهد بود. و واقعا هم با یک فیلم ساده سروکار نداریم. «آفتاب» فیلمی کند، ترسناک و پرتنش است که البته هیچ‌گاه شما را خسته نمی‌کند. فیلم به شکلی هنرمندانه چندزیرگونه سینمایی مختلف را با هم ترکیب میکند و شاید همین باعث می‌شود با یک فیلم علمی-تخیلی معمولی طرف نباشیم. شخصیت‌‌پردازی از دیگر جنبه‌های مهم «آفتاب» است که توجه زیادی به خود جلب کرد.
۷. جنگ ستارگان ۷: نیرو برمی‌خیزد (Star Wars: Episode VII – The Force Awakens)
کارگردان: جی. جی. آبرامز
بازیگران: دیزی رایدلی، جان بویگا، آدام درایور، اسکار آیزاک
سال: ۲۰۱۵
اغراق نیست اگر قسمت هفتم «جنگ ستارگان» را پرانتظارترین فیلم دهه ۲۰۱۰ بنامیم. وقتی جرج لوکاس حقوق فیلم‌های جنگ ستارگان خود را به شرکت والت دیزنی فروخت، همه می‌دانستیم قطعا دنباله‌ای در کار خواهد بود. اما نگرانی اصلی این بود که در غیاب لوکاس بزرگ، آیا می‌شد به موفقیت فیلم امید داشت؟
«نیرو برمی‌خیزد» تقریبا گلیم خودش را از آب بیرون می‌کشد. فیلم داستان یک جدای زن به نام ری است که متوجه می‌شود نیروهای امپراتوری دوباره در حال قدرت گرفتن هستند و او نقش مهمی در این نبرد دارد. فیلم تقریبا تمام ویژگی‌های یک فیلم جنگ ستارگانی را در خود دارد، از هیجان و تنش و ماجراجویی گرفته تا شوخی‌های بامزه و ایده‌های بکر و مواجهه با سرزمین‌های جدید. آن موقع هنوز خوش‌بین بودیم و نمی‌دانستیم با «خیزش اسکای‌واکر» قرار است با سر به زمین کوبیده شویم!
۶. ماه (Moon)
کارگردان: دانکن جونز
بازیگران: سام راکول، بندیکت وانگ، دومینیک مک الیگوت، کایا اسکولادریو
سال: ۲۰۰۹
تنها بعد از یک فیلم کوتاه، دانکن جونز این فیلم تماشایی و فوقالعاده را ساخت و با یک شروع پرقدرت، وارد سینمای حرفه‌ای شد. فیلم داستان فضانوردی به نام سم بل است که تنها چند هفته تا پایان ماموریتش روی سیاره ماه مانده است و شب و روزش با یک روبات هوشمند می‌گذرد. ولی یک سم بل دیگر، درست عین خودش وارد سفینه می‌شود و همه چیز را به هم می‌ریزد. در نهایت فیلم با یک پایان غافلگیر کننده به پایان می‌رسد.
«ماه» چنان مبنای علمی فکر شده‌ای دارد که به پیشنهاد یکی از اساتید مرکز فضایی ناسا در هیوستن، فیلم نمایش داده شد و بعضی از متخصصان و دانشمندان یک جلسه پرسش و پاسخ با دانکن جونز برگزار کردند. چیزی که بیش از همه توجه آنها را جلب کرد این‌بود که قرارگاه سم بل در فیلم شبیه یک سازه بتونی می‌ماند، چرا که دانکن جونز معتقد بود در آینده دانشمندان به سطحی از پیشرفت می‌رسند که با همان مصالح سیاره مقصد تجهیزات و قرارگاه‌های خود را می‌سازند و نیازی به ارسال از زمین نیست.
فیلم اگرچه چندان فروش درخشانی نداشت، ولی تحسین منتقدان را به همراه داشت و در جشنواره‌های زیادی ستایش شد. دانکن جونر بعد از این «کد منبع» را ساخت که آن هم فیلم خوبی بود. بعد به سراغ فیلم «وارکرفت» رفت که متأسفانه شکست بدی بود. ولی خوشبختانه با فیلم آخر خود به نام «لال» دوباره به اوج برگشت.
۵. آواتار (Avatar)
کارگردان: جیمز کامرون
بازیگران: سم ورثینگتون، زویی سالدانیا، استیون لانگ
سال: ۲۰۰۹
حماسه عظیم جیمز کامرون در سال ۲۰۰۹ اکران شد و به یک نقطه عطف در تاریخ سینما تبدیل شد. تا قبل از اینکه آخرین قسمت «انتقامجویان» اکران شود، «آواتار» پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینما هم بود.
فیلم داستان حضور انسان بر روی سیاره‌ای به نام پندورا در سال ۲۱۵۴ است. انسان در اصل این سیاره و مردمش را تحت استعمار خود درآورده و از منابع آنها استفاده میکند. اما مردم بومی این سیاره در صدد انتقام هستند.
آواتار از معدود فیلم‌هایی بود که از فناوری سه‌بعدی به شکلی درست و فکر شده استفاده می‌کرد و آن را تنها یک حربه تبلیغاتی تازه برای پول درآوردن نمی‌دید. جیمز کامرون دو دهه قبل از «آواتار» و با «نابودگر» ۱ و ۲ نشان داده بود چه توانایی خوبی در ساخت فیلم‌های علمی-تخیلی دارد، این‌بار پا را از این هم فراتر گذاشت و یک دنیای کاملا تازه خلق کرد. خود سیاره، موجودات آن، آداب و رسوم آنها، موجودات و حشره‌های دیگر، همه بکر و تازه هستند و هیچ مابه‌ازای واقعی ندارند.
یازده سال از ساخت آواتار گذشته و ما هم‌چنان منتظریم جیمز کامرون قسمت‌های بعدی این فیلم را که همان سال ۲۰۰۹ قولش را داده بود، منتشر کند.
۴. نگهبانان کهکشان (Guardians of the Galaxy)
کارگردان: جیمز گان
بازیگران: کریس پرت، زویی سالدانیا، دیوید باتیستا، وین دیزل
سال: ۲۰۱۴
از «نگهبان کهکشان» اغلب به‌عنوان یکی از بهترین فیلم‌های سینمای مارول یاد می‌شود. این اثر علمی-تخیلی تماشایی که میتوان گفت باعث تبدیل شدن کریس پرت به یک ابرستاره شد، داستان جوانی به‌نام پیتر است که با گروهی از دزدان فضائی به رهبری یاندو فعالیت میکند. او به طور اتفاقی یکی از سنگ‌های ابدیت که نیروهای تانوس هم به دنبال آن هستند را می‌دزدد و خودش و دنیا را وارد دردسرهای تازه‌ای میکند.
فیلم لحنی شاد، سرحال و پرانرژی دارد و حتی یک لحظه هم شما را خسته نمی‌کند. کریس پرت در مهمترین فرصتی که در دنیای سینما نصیبش شده، یکی از دوست‌داشتنی‌ترین و شیرین‌ترین بازی‌هایش را ارائه می‌دهد. فیلم در دنیا ۷۷۳ میلیون دلار فروش داشت و یکی از آثار پرفروش مارول است.
۳. جاذبه (Gravity)
کارگردان: آلفونسو کوارون
بازیگران: ساندرا بولاک، جرج کلونی، اد هریس
سال: ۲۰۱۳
فیلم بی‌نظیر آلفونسو کوارون از زمان اکران خود تا به‌حال مورد تحسین‌های زیادی قرار گرفته است. فیلمنامه عمیق و چندلایه، کارگردانی فوقالعاده و جلوه‌های ویژه عالی از جمله ویژگی‌های مثبت «جاذبه» هستند که آن را به یکی از بهترین فیلم‌های سال ۲۰۱۳ و حتی میتوان گفت کل دهه تبدیل کرده‌اند.
رایان استون و مت کوالسکی فضانورد سفینه‌ی فضایی خود را از دست می‌دهند و حال که تک‌وتنها در فضا رها شده‌اند، باید راهی برای نجات خود و بازگشت به زمین پیدا کنند.
تنها کارگردان چیره‌دستی چون کوارون می‌تواند با دو شخصیت و در یک فضای بیکران سیاه، یک داستان وحشت‌آور و میخکوب کننده تعریف کند. شاید دلیل وحشت‌آور بودن «جاذبه» واقع‌گرایی محض آن است که همچون یک سیلی محکم به گوش مخاطب نواخته می‌شود.
فیلم مورد تحلیل و شاید بتوان گفت تأویل‌های زیادی قرار گرفته است. خود کوارون گفته که مضمون اصلی فیلم، مصیبت است، اما عده‌ای آن را داستان شکل‌گیری حیات بر روی زمین می‌دانند. فرآیندی که در فضایی بی‌پایان آغاز می‌شود و روی زمین در آب و بعد خشکی پایان می‌یابد.
۲. مریخی (The Martian)
کارگردان: ریدلی اسکات
بازیگران: مت دیمون، جسیکا چستین، کریستن ویگ، جف دانیلز
سال: ۲۰۱۵
فضانوردی به نام مارک واتنی در کره مریخ سرگردان می‌شود. او تمام تلاشش را میکند که با زمین ارتباط برقرار کرده و مهمتر از آن، هرطوری شده بر روی این سیاره لم یزرع زنده بماند.
همین داستان ساده، اساس یکی از شیرین‌ترین فیلم‌های علمی-تخیلی تاریخ سینما را شکل می‌دهد. فیلم به شکلی تماشایی، طنز و علم و نبوغ را باهم ادغام کرده و داستانی روایت میکند که هم منطقی به نظر می‌آید و هم عجیب‌وغریب و تماشایی. در بخش زیادی از «مریخی» شما مرتب دارید با خودتان فکر می‌کنید که این فرضیه‌هایی که در فیلم مطرح می‌شود واقعی هستند یا نویسنده سرکارمان گذاشته است. اگر علم اینقدر شیرین بود، الان نصف کره زمین دانشمند ناسا بودند!
ریدلی اسکات سال‌خورده در هیچ فیلم دیگری اینقدر آماده و پرانرژی نبوده است. کارگردانی او سرحال و بی‌نقص است. مخاطبان هم استقبال خوبی از فیلم داشتند. مریخی با یک بودجه صد میلیون دلاری ساخته شد و با ۶۳۰ میلیون دلار فروش، کاملا موفق عمل کرد.
۱. میان‌ستاره‌ای (Interstellar)
کارگردان: کریستوفر نولان
بازیگران: متیو مک‌کانهی، ان هتوی، جسیکا چستین، بیل ایروین
سال: ۲۰۱۴
بعد از این که زمین به یک جای غیرقابل سکونت تبدیل می‌شود، گروهی از فضانوردان عازم یک سفر فضایی می‌شوند تا با عبور از یک کرم‌چاله، سیاره‌ای تازه برای سکونت انسان پیدا کنند.
«میان‌ستاره‌ای» را در کنار «دانکرک»، میتوان یکی از قدرنادیده‌ترین فیلم‌های نولان در نظر گرفت. نولان بر خلاف فیلم‌های دیگرش که بیشتر روی ایده جذاب و روایت جذاب‌تر آن تمرکز می‌کرد، در این فیلم برعکس واقعیت علمی و مستند آن برایش اهمیت بیشتری دارد. شاید همین باعث شده که «میان‌ستاره‌ای» ریتم کندی داشته باشد و مثلا هوادار فیلم پرهیجانی مثل «تلقین» را نتواند راضی نگه دارد.
مستند بودن فیلم برای نولان به‌قدری مهم بود که در جریان تولید فیلم با کیپ تورن، فیزیکدان نظری پیوسته در تماس بود تا نکته علمی از قلم نیافتد. مهمترین دستاورد نولان و تورن طراحی سیاهچاله و نمایش آن در فیلم بود، طرحی که چند سال بعد معلوم شد شباهت بسیار زیادی با یک سیاهچاله واقعی دارد.
با تمام این تفاسیر، میان‌ستاره‌ای فیلمی فوقالعاده است که میتوانید بارها و بارها ببینید و هربار، نکته جدیدی کشف کنید.
منبع: Watchmojo
